Heyelan Olmasının Sebebi Nedir?

Dünya üzerinde görülen iki ayrı kütle hareketi vardır. Bunlardan bir tanesi yer göçmesi, diğeri ise yer kaymasıdır. Yer göçmesi olarak adlandırılan kütle hareketi ağırlıklı olarak kireç taşı bakımından yoğun bölgelerde görülür. Örnek olarak bir mağaranın tavanının çökmesi yahut obrukların oluşması yer göçmesidir.

Heyelan olarak adlandırılan yer kayması ise yer göçmesinden daha çok görülür. Aynı zamanda Türkiye'de en çok görülen kütle hareketi de budur. Çok sayıda sebebi olmakla beraber bu sebeplerin birçoğu Türkiye'de görülür.

Heyelanın Nedenleri ve Sonuçları

Heyelanın oluşumuna neden olan başlıca faktör eğimdir. Bu sebepten dolayı heyelan ağırlıklı olarak Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde görülür. Diğer bölgelerin eğimleri nispeten daha az olduğundan dolayı heyelan da pek sık görülmez. Başka bir sebebi ise yağışlardır.

Öte yandan toprak tipleri ve tabakaların duruşu da bunlardan bir tanesidir. Heyelanların sonuçlarından bahsetmek gerekirse de düştüğü yerler gereği yolları kapatarak ulaşımı aksatması ve yine düştüğü yerlerdeki fabrika ve meskenlere zarar vermesi gösterilebilir. Hatta sırf bu sebeple geçmiş yıllarda başta Karadeniz bölgesi olmak üzere pek çok bölgede yüzlerce can kaybı yaşanmıştır.

Heyelan Oluşumuna Neden Olan Doğal Faktörler

Heyelanın başlıca doğal sebebi kuvvetli eğimdir. Bu sebeple yer şekillerinin daha sade olduğu yerlerde heyelana da sık rastlanmaz. Aynı zamanda yağış da heyelanın bir diğer doğal sebebidir. Zira yağışlar ile yahut kar ve buzların erimesi neticesinde toprağın alt tabakalarına sızan sular sürtünme kuvvetini yok ederek kütlelerin kaymasına neden olur. Toprak tipleri ise Türkiye'de karşılaşılan bir diğer sebeptir.

Başta killi ve taşlı topraklar olmak üzere kütle hareketlerine müsait olan topraklarda bu durum sıklıkla görülür. Bunun nedeni de toprakların gözenekli olması ve suyu emmeleri sonucu ciddi oranda yumuşamalarıdır. Öte yandan yer tabakalarının eğime paralel olarak uzanması da heyelanın doğal nedenlerinden bir tanesidir. Esasında heyelanın hemen tüm sebeplerinin doğal olduğunu ifade etmek yanlış olmayacaktır.

Heyelan Etkili Olduğu Yerler

Heyelan genel olarak Türkiye'nin Doğu Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde görülür. Bu bölgeler arasında ise en çok Karadeniz Bölgesinde rastlanır. Bunun sebebi ise en çok eğimin bu bölgede olmasıdır. Marmara, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu gibi bölgelerde ise yer şekilleri düz olduğundan heyelan olaylarına pek rastlanmaz.

Heyelan Nasıl Önlenir?

Heyelan çağdaş dünyanın şartları altında önlenmesi mümkün olan bir olay değildir. Sadece olumsuz etkileri azaltılabilir ve olumsuz etkilerinden korunabilir. Ağaçlandırmak her ne kadar pek çok zaman heyelanı önlemenin bir yolu zannedilse de en çok heyelan olayının en çok ağaç bulunan bölgede gerçekleşmesi bu tezi çürütecektir. En mantıklı çözüm yöntemi ise yerleşim birimlerini yamaçların bulunduğu yerlerden ve eğimli arazilerden uzağa inşa etmek olacaktır.